Leeuwarden Fries Ljouwert

Leeuwarden, de hoofdstad van Friesland heet in de Friese taal : Ljouwert

De officiële talen zijn Fries en Nederlands , zij het dat sinds 1 januari 1997 alleen het Friestalige “Fryslân” in Nederland de officiële naam van de provincie is in plaats van Friesland !!

Vanaf de Brug “de Brol” ?? Ja, Brol is in het Fries ofwel gewoon ‘rommel’, ofwel een marktplein en daar vind je soms ook …., is ook een brede brug.

Fries en stadsfries van Leeuwarden

Daarbij dragen ook de gemeentes en steden hun Friese namen, althans voor zover er verschil is. Ook in overheids-stukken en raadsvergaderingen wordt Fries gesproken en geschreven. Het Fries is een taal, die zelf haar dialecten heeft, het Fries dat in de Woudregio gesproken wordt, is anders klinkend dan het Fries dat in de Bildthoek geldt, of de Stellingwerven, daarnaast is ook het Stadsfries van elke stad weer anders. Klinkt erg buitenlands, maar veel bewoners zijn wel bereid om ook in de Nederlandse taal te communiceren ……. meestal dan….. moet het toegeven, er lopen verstokte types rond, maar er blijven genoeg over 😉 .

Stadsgezicht van Leeuwarden

Kenmerkend voor het stadsgezicht van Leeuwarden is natuurlijk de Oldehove toren, afgetopt en iets scheef en de Katholieke Kerk Sint Bonifatius.
Al is dit kenmerkende nog maar voor even. Hoewel Leeuwarden ook wel degelijk een provincie hoofdstad is, was de hoogbouw nog lange tijd beperkt.
Wie anno 2016 de stad bezoekt, waant zich in een Manhattan-achtige plaats : het stadscentrum van Leeuwarden heeft namelijk voor zover niet voetgangersgebied, nog immer smalle straten met aan weerszijden behoorlijk hoogbouw.

---

Een lange ( 19 minuten durende ) wandeling door de stad Leeuwarden. Heb een aantal rondleidingen per video bekeken, deze is wat langdradig, maar in mijn optiek geeft ie een mooi en goed beeld van de stad anno 2016. En de video geeft een stabiel beeld. Best wel goed is de opname van binnen en vooral bovenop de Oldehove toren.

---

Winkelen

De belangrijkste winkelstraat was altijd de Nieuwestad met het Waaggebouw, doorlopend in de Peperstraat, en kruisend de Sint Jakobsstraat en aansluitend de Wirdumerdijk, met dáár om heen kleinere straten.
Wordt anders. Achter de Nieuwestad, verbonden met steegjes, ligt het plan “Zaailand” vroeger omgeven door grote Herenhuizen en aan het hoofd het gebouw van het Gerechtshof met aan de overzijde het Hotel-café-restaurant Amicitia, waar crimi schrijver Havank ( “de Schauduw” ) inspiratie op deed.

Teloorgang van Leeuwarden : Amicitia is niet meer. Is nu een kantorengebouw.

Het Gerechtshof staat er nog in Romeinse glorie, maar links en rechts, voetgangers gebied met hoge kantorengebouwen. Een hoog winkelcentrum en een parkeergarage ondergronds. Toegegeven : die garage is best handig maar noteer even etage, letter en cijfer, anders “zoek je je te pletter”.

Logische stadsopbouw

En nog zoiets : iedere stad moet zich vernieuwen, aanpassen, moderniseren, maar Leeuwarden heeft vergeten om de stad ook “leesbaar” te houden. Elke stad met historie heeft een “natuurlijke indeling” die je kunt aanvoelen. Die is hier volstrekt verloren gegaan.
Dus … onthou … wanneer je de stad benadert vanuit het zuiden, Drachten bijvoorbeeld, kies voor het centrum met het Zaailand : ‘centrum – west’. Centrum – oost staat garant voor gezoek, gezeur, irritatie omdat straten ineens niet meer per auto te benaderen zijn. En dan is het Zaailand te midden van winkels een prima uitgangspunt.

Gezellig of gezellig druk

En natuurlijk was ik er vandaag tegelijkertijd met de ‘Luchtmachtdagen 2016 – Vliegbasis Leeuwarden’, immers het militair vliegveld van de F16 en de JFS, is bij het dorp Jelsum, op een hanestap vanaf Leeuwarden. En dus waren er vandaag ook al geïnteresseerden en dus was het centrum druk.

En natuurlijk – wist ik pas ‘s-avonds na het journaal – was er in het Rechtbankgebouw aan het Zaailand een geruchtmakende rechtzaak, gaf ook drukte in het centrum, daarbij de zon scheen veelvuldig, kortom een stad in het volle licht, licht en vol.

Ben ook even in het Rechtbankgebouw geweest. Maar de rust en sereniteit bijvoorbeeld van de Rechtbanken elders, was hier compleet ver te zoeken. Zware beveiliging, poortjes, zaken afgeven, in een stad waar sedert mijn geboorte op 1 van de terpen, niets meer gebeurd is tenzij door schrijver Havank beschreven, doet dit vreemd aan.

Historie van Leeuwarden in terpen

Om een idee te geven van de 3 terpen/terpdorpen, bron van Leeuwarden : Oldehove , Nijehove en Hoek, samenvoeging tot Leeuwarden in de 15^e eeuw. Voor de geïnteresseerde : ingetekend een wieg voor de plek van mijn eerste maanden, hoewel de geboorte plaats vond ongeveer dáár waar nu de vliegbasis begint, noordwest dus.
Maar zuidelijk voorbij de vermelde winkelstraten Nieuwestad – Kelders – Voorstreek, was in die beginfase de Middelzee. En nòg heb ik iets tegen grote waterplassen…..
Nijehove

In de Grote of Jacobijnerkerk ( Dominicaner kerk en na de reformatie protestants ) bij Nijehove is de grafkelder van de familie van de Friese Nassau’s, zonder hen was de huidige familie Van Oranje iets minder groot geweest.

Oldehove

U ziet alleen een wat scheve afgetopte toren, en nee, stond wel aan ongeveer de oever van de Middelzee van toen, maar geen vuurtoren geweest. De losstaande toren hoorde bij de St. Vituskerk die het minder lang heeft volgehouden dan de toren. Niettemin was deze Sint Vituskerk als zg Uithof verbonden aan de Abdij van Corvey in het Duitse Höxter.

Pikant wellicht, de huidige Leeuwarder binnen rondweg ( parkeergarage route ) loopt daar via de Groeneweg, was gedurende lange tijd de hoerenbuurt van Leeuwarden. De Burgermeester dwingt je dus om naar …. te lopen 😉 .

---

 

---

terug naar de hoofdpagina

---