Delfzijl vakantie met Simenon Maigret en Ripperda

Delfzijl met Simenon en Maigret, alsmede Ripperda en Cirksena, al sedert 1303 vakantie doel

Simenon en Maigret hebben Delfzijl gevonden in Groningen

Simenon en Maigret hebben Delfzijl gevonden in Groningen, weer een boek opgelost ! 😉

Maar wanneer een inmiddels ‘antieke’schrijver als George Simenon Delfzijl heeft weten te vinden en er enkele boeken schreef over zijn wereldbekende politie-commissaris Jules Maigret
, wie zijn wij dan, dat we Delfzijl niet met eigen oogjes hebben gezien.
Méér over Maigret op Wikipedia.

Het zijl van Delfzijl

Het zijl van Delfzijl is vrij simpel : dat zijl betekent sluis. En men zegt dat Delf van Delfzijl een vroegere naam van het Damsterdiep ( naar Appingedam ) was. Het oud-germaanse ‘delf, delve of delfan’ betekent groeve, kanaal of greppel.

Zoals het riviertje de Groeve ook nu nog Groeve heet.

Maar is wel dubbelop, daar bij Delfzijl : zijl in Delf of zijl in het kanaal.
Bij Delfzijl zien we het Eemskanaal naar de Waddenzee, maar ook het Damsterdiep van de Stad Groningen via Appingedam naar Delfzijl, en bij Appingedam mond dan weer die Groeve uit, stromend vanaf het Schildmeer.

Het gemaal ‘De Drie Delfzijlen’ ligt nu op de plaats van de drie oude sluizen : Slochterzijl, Scharmerzijl en Dorpsterzijl, in Ost-Friesland voorbij Emden zou ‘zijl’ : siel zijn.

Mag bekend zijn dat de ligging van Delfzijl uitnodigt voor de scheepvaart. Tegenwoordig is Delfzijl een van de grotere havens van Nederland, mede dankzij de chemie. En wellicht blijft ook het gas een opwelling voor de lokale economie. Maar hier schuilt een valstrik !!

Delfzijl ligt niet aan of bij de Eemshaven

De Eemshaven ligt ten opzichte van Delfzijl iets van 21 km noordelijker aan de Noordzee, wel met een Restaurant. Heeft u vracht te vervoeren of te halen, moet u vooral in de Eemshaven zijn.

de Dollard en Delfzijl in de provincie Groningen

Verwarrend, maar Delfzijl ligt nièt aan de Eems, ook al heb je dichtbij de Eemshaven.
De rivier de Eems stroomt in Duitsland al heet ie daar “Ems”, een groot deel langs de grens met Nederland, en komt bij de Duitse stad Emden uit in de Dollard. En de Dollard is eigenlijk een baai, onderdeel van de Waddenzee / Noordzee. Wel met getijden, het verschil tussen de eb en vloedstand kan soms zo’n 3 meter bedragen, met winden en overstromingen een heftig gedoe. Leidde tot de uitspraak in die tijden dat het watertje een ‘dolle aard had’, en dat werd een Dollard. Waarschijnlijk.

En omdat Nederland vindt dat de grens tussen Nederland – Groningen en Duitsland net als elke waarheid “in het midden” ligt, beschouwt Duitsland de hele Dollard als eigendom. Nooit goed geregeld, net als die polder in Zeeland.

Toch, als naam zie je de Eems wel degelijk verschijnen, maar dan in het “midden” van de waterbreedte, Delfzijl ligt dan aan een smalle ‘strook water’ met de naam “Bucht von Watum” (de Bocht van Watum zeg maar), en dat Watum verwijst naar een dorp met die naam wat ten onder is gegaan. Delfzijl aan de Bocht van Watum dus.

Het water boven Delfzijl

Is wel zo dat het water boven Delfzijl uitermate onrustig is geweest, ook stormachtig en er zijn de nodige vloedrampen geweest, immers de winden komen nogal eens vanuit het Noordwesten, jagen het water op in de Dollard en dat kan vervolgens geen kant op, anders dan omhoog de dijken op en over.

En is menig dorp verloren gegaan of soms letterlijk verhuisd, bijv naar de regio boven Emden, Ost-Friesland.
Een voorbeeld daarvan is de Cosmas en Damianusvloed in het jaar 1509, ca 30 dorpen en steden verloren gingen, de rivier de Ems een andere bedding ging volgen, de Emder haven juist door zand onbruikbaar werd …. en het Groningse dorp Finsterwolde alsook het Duitse Bunde aan zee kwamen te liggen. Ingrijpend en kan mede oorzaak zijn geweest dat er een volksverhuizing in het klein optrad, verhuizing kon ook ‘gewapenderhand’ zijn geweest met mutaties in de machtsverhoudingen van de Graaf van Oost Friesland tot in de Groninger Ommelanden, zoals de contreien van Delfzijl.

Drie maal Het Wapen van Delfzijl

Delfzijl viel van 1506 tot 1518 onder het graafschap van graaf Edzard Cirksena de Grote van Oost Friesland, we zouden nu spreken van ‘Duitse Overheersing’. Deze graaf Edzard Cirksena begon ook al vrij snel in de stad met de bouw van een vesting. Maar in 1518 nam hertog Karel van Gelre ( beter: Karel van Egmont en dat Egmont ligt weer héél ergens anders ) Delfzijl over van Cirksena.

De ene kant van het 2e wapen van Delfzijl uit 1960 vertoont drie rozen, drie hoorns en drie dolken in een gouden veld. Dit deel van het wapen is afgeleid van het wapen van het Huis Farmsum, bezit van de familie Ripperda. Van dezelfde familie, in het bijzonder Wigbold baron Ripperda die in 1572/3 Haarlem verdedigde met hulp van Kenau.

Het huidige wapen van Delfzijl dateert van 1991, waar het eerste wapen van 1887 geheel geënt was op handel, scheepvaart en nijverheid en dan is het toch een beetje vreemd dat Ripperda van het wapenschild is ‘afgevallen’, maar dat een groot deel – zie de dame als adelaar – van dit wapenschild in beslag wordt genomen door de Graaf van Cirksena, waar de familie Ripperda – hoewel uit diezelfde streek van Ost Friesland oorspronkelijk afkomstig – gedurende lange tijd rond Haarlem actief, ook in samenwerking met Willem van Oranje, maar zeker ook in Midden-Oost Nederland her en der duidelijk waarneembaar was.

Farmsum en Ripperda

Het dorp Farmsum destijds onder heerschappij van de Heer van Farmsum : Ripperda, telt nu ca. 2500 inwoners maar als industrie-terrein aanzienlijk groter, vastgeplakt aan Delfzijl. Hóórt dan toch in het Wapen van Delfzijl thuis, denk je dan, in plaats van 12 jaar Cirksena.

Toegegeven, Cirksena was ook langere tijd in beeld, immers, had voor kleinere klussen de lagere adel zoals Vrijheer ( = Rijksvrije Heer ) Ripperda, en Cirksena was Graaf. Maar toch.

Het militair strategisch aspect van Delfzijl

In de 16e eeuw lagen er rond Delfzijl meerdere versterkte huizen: “borgen”, en Delfzijl is waarachtig ook als vesting verbouwd.
Het was al de Spaanse Hertog van Alva die een vesting bij Delfzijl wel zag zitten, uitvoering kwam later. Ca 25 jaar later. Er werd eerst een schans, omgeven door een gracht, aangelegd door Berthold Entens van Mentheda tot Middelstum . Deze schans werd in 1580 door de Spanjaarden ingenomen. In 1591 werd de schans heroverd door Prins Maurits en hij zorgde ( gaf opdracht ) voor versterking van de schans en zo kon het plan van architect Johan van den Kornput alsnog uitgevoerd worden. Delfzijl werd een militair strategische vesting.

Nu is het geen vesting meer. Delfzijl is gewoon toegankelijk, ook voor Randstedelingen. Al is er altijd een klein risico aanwezig. Een risico dat er iets ontploft. Heb je vaker met gas.

Delfzijl is wel één van de tips voor een trip in de provincie Groningen. En eventueel de borgen bekijken, zoals deze in Appingedam , de Ekenstein, ideaal voor gastronomische verwennerij, even vóór Delfzijl in Groningen, iets van 11 km in 9 minuten te rijden.

Is er méér te zien in Delfzijl om vakantie dagen te vullen

Het Muzee aquarium Delfzijl is gevestigd onder aan de dijk en vlakbij het strand en de haven. Kun je daar zien ?

Een druipsteengrot of een echt hunebed, schelpen in allerlei vormen en kleuren, hondshaaien, de maritieme geschiedenis van Delfzijl, originele duikpakken, het is allemaal te zien in het Muzeeaquarium.

zeemijlenloop in Delfzijl, maar let op : 1 zeemijl = 1/60 breedtegraad = 1852 meter. Dus een Zeemijlenloop mag dan een uniek hardloopevenement in Delfzijl zijn over 3 of 6 zeemijlen (5,556 of 11,112 km), is toch iets anders dan een kilometer hard lopen.

Zandstrand bij Delfzijl, je hoort er niet zo vaak van, maar het is er en het pleit voor uitbreiding. En naarmate de opwarming van de aarde voortgaat, kun je binnenkort ‘het jaar rond bakken in Delfzijl’ 🙂 .

Groot denken, niet klein. Om in stijl te blijven doe je Delfzijl met de boot aan. Kun je buitenom via de zee doen, kan ook binnendoor. De website Lemmer – Delfzijl is offline maar er bestaat een vaarroute van Lemmer Friesland naar Delfzijl Groningen

En buiten om:
Volgens de geschriften was het 1591, toen bezocht Prins Maurits de haven van Delfzijl met een vloot van 150 schepen. Da’s wel héél veel. Zo’n schip parkeer je niet naast elkaar en met tegenwind uit het noordwesten komen zeilschepen de baai niet uit, zal een vlootleider rekening mee gehouden hebben.

Paar jaar nadien bezocht Piet Hein met de “Zilvervloot” Delfzijl. Ook niet niks.
En in 1665 kwam Michiel de Ruyter met de West-Indische vloot en dertig door hem buitgemaakte schepen de haven van Delfzijl binnen. Wat is er sedert de 17e eeuw met Delfzijl gebeurd ?

Dus, kom het zelf controleren of zoiets zou kùnnen (!) met:
Havendagen in Delfzijl.

Is dan wel weer jammer, dat met zo’n strategische positie, de haven van Delfzijl, desnoods de Eemshaven, niet heeft gezorgd voor een stadsomvang van Delfzijl, gróter dan Emden, Wilhelmshaven, Bremerhaven, wat zeg ik , groter dan Hamburg. Met die aantallen van Prins Maurits ? 😉 .

Vakantie bestemmingen zoals bij het Schildmeer, vind u hier onder bij bungalows, maar ook voor omliggende hotels kunt u hier onder terecht :

terug naar de hoofdpagina van Groningen

---

---

kenwoorden of tags : Simenon, Maigret, Dollard, borgen, vesting, zijl = sluis, Duitsland Noord, Havendagen, strand, Schildmeer.

---